การทำกิจกรรมบำบัด ทางเลือกใหม่ในการดูแลผู้สูงอายุระยะยาว

กิจกรรมบำบัด ทางเลือกใหม่ในการดูแลผู้สูงอายุระยะยาว

การดูแลผู้สูงอายุระยะยาว เป็นความท้าทายสำหรับหลายครอบครัวในปัจจุบัน การดูแลไม่ใช่แค่เรื่องการกินยาและตรวจสุขภาพเท่านั้น แต่ยังต้องใส่ใจสุขภาพใจกายของผู้สูงวัยอย่างต่อเนื่อง ล่าสุด กิจกรรมบำบัด (Occupational Therapy) ถูกยอมรับว่าเป็น ทางเลือกใหม่ในการดูแลผู้สูงอายุระยะยาว ที่ไม่ควรมองข้าม เพราะใช้กิจกรรมที่มีประโยชน์มาช่วยส่งเสริมการฟื้นฟูสมรรถภาพของผู้สูงวัยแบบองค์รวม ทำให้ผู้สูงอายุมีชีวิตประจำวันที่ มีคุณภาพ และปลอดภัยมากขึ้น ทั้งยังช่วยลดภาระและความเครียดให้กับลูกหลานผู้ดูแลอีกด้วย

กิจกรรมบำบัดคืออะไร?

กิจกรรมบำบัดคือ การบำบัดฟื้นฟูสุขภาพโดยนักกิจกรรมบำบัดวิชาชีพที่นำ กิจกรรมในชีวิตประจำวัน มาใช้เป็นเครื่องมือในการรักษา ตัวอย่างเช่น การฝึกทำงานบ้านเบา ๆ การออกกำลังกายยืดกล้ามเนื้อ การฝึกสมองผ่านเกม หรือการทำงานอดิเรกต่าง ๆ นักกิจกรรมบำบัดจะประเมินสภาพร่างกายและจิตใจของผู้สูงอายุแต่ละราย แล้วออกแบบกิจกรรมที่เหมาะสมเฉพาะบุคคล เพื่อช่วยให้ผู้สูงวัยสามารถ ทำกิจวัตรประจำวันได้ด้วยตนเอง ใกล้เคียงความสามารถเดิมมากที่สุด กิจกรรมบำบัดแตกต่างจากการจัด กิจกรรมผู้สูงอายุ ทั่วไปตรงที่มีเป้าหมายฟื้นฟูสมรรถนะที่บกพร่องหรือเสื่อมถอย ทั้งด้านร่างกาย ความคิด และอารมณ์ พร้อมกับปรับสภาพแวดล้อมรอบตัวผู้สูงวัยให้ปลอดภัย เช่น การติดตั้งราวจับห้องน้ำผู้สูงอายุ แก้ไขจุดเสี่ยงลื่นล้ม หรือเพิ่มไฟส่องสว่างทางเดินในบ้านเพื่อป้องกันอุบัติเหตุ การดูแลแบบนี้ช่วยให้ผู้สูงอายุใช้ชีวิตประจำวันได้อย่าง เต็มศักยภาพ และรู้สึกมีคุณค่าในตนเอง

ประโยชน์ของกิจกรรมบำบัดต่อผู้สูงอายุ

• ฟื้นฟูการเคลื่อนไหว – กิจกรรมบำบัดมักมีการออกกำลังกายหรือกายภาพเบา ๆ ช่วยเพิ่มความแข็งแรงของกล้ามเนื้อและการทรงตัว ลดโอกาสลื่นล้ม ผู้สูงวัยเดินเหินคล่องแคล่วขึ้นและเกิดอุบัติเหตุหกล้มน้อยลง
• ส่งเสริมการช่วยเหลือตัวเอง – การฝึกฝนกิจวัตรประจำวัน เช่น แต่งตัว อาบน้ำ หรือทานอาหาร ช่วยให้ผู้สูงอายุพึ่งพาตนเองได้มากขึ้น ลดภาวะพึ่งพิง รู้สึกภูมิใจที่ทำสิ่งต่าง ๆ ได้เอง และไม่เป็นภาระลูกหลาน
• กระตุ้นสมองและความจำ – กิจกรรมกระตุ้นสมอง เช่น เกมฝึกความจำผู้สูงอายุ งานประดิษฐ์ หรือการฝึกคิดวิเคราะห์ ช่วยชะลอความเสื่อมของสมอง ลดความเสี่ยงภาวะสมองเสื่อม และโรคอัลไซเมอร์ ทำให้ผู้สูงวัยมีความจำและการรับรู้ที่ดีขึ้น
• คลายเครียด ลดซึมเศร้า – ศิลปะบำบัด การวาดรูป งานฝีมือ หรือ ดนตรีบำบัดผู้สูงวัย (เช่น ฟังเพลง ร้องเพลง) เป็นกิจกรรมที่ช่วยผ่อนคลายอารมณ์ ลดความเหงาและความวิตกกังวล ผู้สูงอายุจะมีอารมณ์แจ่มใสขึ้น ป้องกันภาวะซึมเศร้า ได้ดี
• ส่งเสริมการเข้าสังคม – กิจกรรมกลุ่มผู้สูงอายุ เช่น ร้องเพลง เต้นรำ เล่นเกมบอร์ด หรือทำสวนร่วมกัน ช่วยเพิ่มปฏิสัมพันธ์ทางสังคม ผู้สูงวัยได้พูดคุยและร่วมกิจกรรมกับผู้อื่น ลดความรู้สึกโดดเดี่ยวและสร้างกำลังใจในการใช้ชีวิต
• คุณภาพชีวิตครอบครัวดีขึ้น – เมื่อผู้สูงอายุมีสุขภาพกายใจที่ดีและพึ่งพาตนเองได้มากขึ้น ผู้ดูแลหรือคนในครอบครัวก็เครียดน้อยลง สามารถใช้เวลาดูแลท่านอย่างมีความสุขยิ่งขึ้น กิจกรรมบำบัด จึงเป็นตัวช่วยสำคัญที่ทำให้ทั้งผู้สูงวัยและผู้ดูแลมีคุณภาพชีวิตที่ดีควบคู่กันไป

กิจกรรมบำบัดช่วยลดความเสี่ยงทำร้ายตนเองและผู้ดูแลได้อย่างไร?

การใช้กิจกรรมบำบัดอย่างต่อเนื่องไม่เพียงส่งเสริมสุขภาพ แต่ยังลดความเสี่ยงด้านความปลอดภัยทั้งกับผู้สูงอายุเองและผู้ดูแลใกล้ชิดด้วย ดังนี้:

• ป้องกันอุบัติเหตุและการบาดเจ็บ:
  การออกกำลังและฝึกการทรงตัวเป็นประจำช่วยป้องกันการหกล้ม ผู้สูงอายุที่เคลื่อนไหวได้ดีจะหกล้มน้อยลง ลดการบาดเจ็บที่อาจเกิดขึ้น การปรับบ้านให้ปลอดภัย เช่น ปูพื้นกันลื่น ติดราวจับ และจัดไฟทางเดินสำหรับผู้สูงวัย ควบคู่กับกิจกรรมบำบัด ยังช่วยลดเหตุไม่คาดฝันในบ้านได้มาก
• ลดพฤติกรรมก้าวร้าวและการทำร้าย:
  ผู้สูงอายุที่มีภาวะสมองเสื่อมหรืออัลไซเมอร์อาจแสดงพฤติกรรมก้าวร้าวจากอารมณ์ที่ไม่คงที่ กิจกรรมที่เหมาะสม เช่น ฟังเพลง ต่อจิ๊กซอว์ หรือดูภาพเก่า ช่วยเบี่ยงเบนความเครียด ทำให้ใจสงบ ลดโอกาสเกิดเหตุทำร้ายตัวเองหรือทะเลาะกับผู้ดูแล
• ป้องกันภาวะซึมเศร้าและความคิดทำร้ายตัวเอง:
  ผู้สูงวัยที่ขาดกิจกรรมอาจรู้สึกโดดเดี่ยวจนซึมเศร้า กิจกรรมบำบัดที่ต่อเนื่องช่วยให้รู้สึกมีคุณค่า มีเป้าหมายในแต่ละวัน และลดความคิดลบหรือการทำร้ายตัวเองลงได้อย่างมาก

ตัวอย่างกิจกรรมบำบัดที่เหมาะกับผู้สูงวัย

เพื่อให้เห็นภาพมากขึ้น นี่คือ กิจกรรมสำหรับผู้สูงอายุ ที่มักใช้ในโปรแกรมกิจกรรมบำบัด ซึ่งลูกหลานสามารถประยุกต์ทำร่วมกับผู้สูงวัยได้ทั้งที่บ้านและในศูนย์ดูแล:

• ออกกำลังกายเบา ๆ หรือกายภาพบำบัด: เช่น เดิน ยืดกล้ามเนื้อ โยคะ หรือ ไทเก๊กผู้สูงอายุ ช่วยเสริมความแข็งแรง การทรงตัว และ ป้องกันผู้สูงอายุหกล้ม
• เกมฝึกสมองและความจำ: เช่น เกมจับคู่ภาพ ปริศนาอักษรไขว้ หรือฝึกนับถอยหลัง ช่วยกระตุ้นสมอง ชะลอภาวะสมองเสื่อม และเพิ่มสมาธิ
• ศิลปะบำบัดและงานฝีมือ: วาดภาพ ระบายสี ถักนิตติ้ง หรืองานประดิษฐ์ง่าย ๆ เป็น งานอดิเรกผู้สูงวัย ที่ช่วยฝึกสมาธิและลดความเครียด
• ดนตรีบำบัด: ฟังเพลงเก่า ร้องเพลง หรือเคาะจังหวะ เป็นกิจกรรมที่ เติมความสุข ลดภาวะซึมเศร้า และสร้างความทรงจำที่ดี
• กิจกรรมสันทนาการและสังคม: เช่น เกมสำหรับผู้สูงอายุ ดูหนัง เลี้ยงปลา หรือเดินเล่นกับเพื่อน ช่วยลดความเหงาและเสริมความสุขในแต่ละวัน

(หมายเหตุ: แม้แต่ผู้สูงอายุที่เป็นผู้ป่วยติดเตียง ก็สามารถเข้าร่วมกิจกรรมง่าย ๆ เพื่อแก้เบื่อและกระตุ้นประสาทสัมผัสได้ เช่น ฟังเพลงเบา ๆ ดูรูปภาพเก่า ๆ ให้ท่านเล่าความหลัง หรือการบริหารขยับแขนขาช้า ๆ บนเตียง เพื่อป้องกันกล้ามเนื้อลีบและแผลกดทับ)

ดูแลผู้สูงวัยอย่างอุ่นใจด้วยกิจกรรมบำบัด

กิจกรรมบำบัด ถือเป็น ทางเลือกการดูแลระยะยาว ที่ตอบโจทย์ทั้งด้านสุขภาพกายและใจของผู้สูงอายุ ช่วยให้ท่านมีชีวิตที่กระฉับกระเฉง ปลอดภัย และมีความหมายในทุกวัน เมื่อผู้สูงวัยมีสุขภาพใจที่ดี ไม่เครียดหรือก้าวร้าว คนดูแลก็เบาใจและเหนื่อยน้อยลงไปด้วย ครอบครัวจึงมีความสุขมากขึ้นอย่างเห็นได้ชัด หากครอบครัวของคุณกำลังมองหา ศูนย์ดูแลผู้สูงอายุ ที่มีการนำกิจกรรมบำบัดมาประยุกต์ใช้ดูแลผู้สูงวัยอย่างครบวงจร MyLuck Nursing Home มีทีมผู้เชี่ยวชาญพร้อมดูแลด้วยความรักและความเข้าใจ เราจัดโปรแกรมกิจกรรมที่หลากหลายทั้ง กายภาพบำบัด ดนตรีบำบัด และกิจกรรมสันทนาการต่าง ๆ ให้เหมาะกับผู้สูงอายุแต่ละท่าน เพื่อให้ทุกวันของพวกเขาเต็มไปด้วยรอยยิ้มและคุณภาพชีวิตที่ดี ครอบครัวจึงวางใจได้ว่าผู้สูงวัยจะได้รับการดูแลอย่างปลอดภัย อบอุ่น เหมือนคนในครอบครัวเดียวกั