ผู้ป่วยหลอดเลือดสมอง และสโตรก ดูแลผู้ป่วยสโตรก ฟื้นฟูโรคหลอดเลือดสมอง อัมพฤกษ์ อัมพาต ดูแลทั้งระยะสั้นและระยะยาวโดยทีมนักกายภาพบำบัด ฟื้นฟูร่างกาย ป้องกันภาวะแทรกซ้อน

โรคหลอดเลือดสมอง (Stroke) คืออะไร?

โรคหลอดเลือดสมอง (Stroke) เกิดจากการขาดเลือดไปเลี้ยงสมอง หรือมีเลือดออกในสมอง ส่งผลให้เซลล์สมองถูกทำลายและสูญเสียความสามารถในการควบคุมร่างกาย ซึ่งเป็นสาเหตุหลักของภาวะ อัมพฤกษ์ (Hemiparesis) และ อัมพาต (Hemiplegia) โดยอาการ อัมพฤกษ์ หมายถึง ภาวะอ่อนแรงหรือชาแขนขาครึ่งซีก แต่ยังสามารถขยับได้เล็กน้อย ส่วนอาการ อัมพาต หมายถึง ภาวะที่สูญเสียการเคลื่อนไหวของร่างกายครึ่งซีกอย่างสิ้นเชิง ผู้ป่วย Stroke จำนวนมากมีโอกาสประสบกับภาวะดังกล่าว ซึ่งส่งผลกระทบโดยตรงต่อคุณภาพชีวิตและความสามารถในการทำกิจวัตรประจำวันอย่างรุนแรง เช่น ความจำเสื่อม หรือการพูดและกลืนลำบาก

โรคหลอดเลือดสมองแบ่งออกเป็น 2 ประเภทหลักๆ ซึ่งแต่ละประเภทจะมีสาเหตุและวิธีการดูแลที่แตกต่างกัน

การฟื้นฟูผู้ป่วยสโตรกด้วยกายภาพบำบัด เพื่อฟื้นฟูจากอัมพฤกษ์ อัมพาตและเพิ่มคุณภาพชีวิต

โรคหลอดเลือดสมองแบ่งออกเป็น 2 ประเภทหลัก ๆ

ซึ่งแต่ละประเภทจะมีสาเหตุและวิธีการดูแลที่แตกต่างกัน

1. หลอดเลือดสมองตีบตัน (Ischemic Stroke)

เกิดจากลิ่มเลือดอุดตันในหลอดเลือดสมอง ทำให้สมองขาดออกซิเจนและสารอาหาร ส่งผลให้เซลล์สมองเสียหาย ซึ่งพบได้ประมาณ 80-85% ของผู้ป่วย Stroke ทั้งหมด

แนวทางการดูแลเบื้องต้น

ใช้ยาเพื่อสลายลิ่มเลือด (ตามคำสั่งแพทย์)
ควบคุมความดันโลหิตให้เหมาะสม
ดูแลเรื่องโภชนาการที่มีโซเดียมต่ำ เพื่อป้องกันการเกิดซ้ำ
ทำกายภาพบำบัดเพื่อฟื้นฟูการเคลื่อนไหวที่สูญเสียไป

2. หลอดเลือดสมองแตก (Hemorrhagic Stroke)

เกิดจากหลอดเลือดสมองฉีกขาดหรือแตก ส่งผลให้เลือดออกในเนื้อสมอง ก่อให้เกิดความเสียหายที่รุนแรง มักมีอาการหนักกว่าและอัตราการเสียชีวิตสูงกว่าชนิดตีบตัน ซึ่งต้องได้รับการรักษาจากโรงพยาบาลทันที พบประมาณ 15-20%

ลำดับการรักษาผู้ป่วยโรคหลอดเลือดสมอง ก่อนเข้าสู่การดูแลต่อเนื่อง

4 ชั่วโมงแรก

รีบนำผู้ป่วยส่งโรงพยาบาล ทีมแพทย์ฉุกเฉินตรวจ CT สมองทันที หากมาถึงเร็วภายใน 4.5 ชม. (Golden Period) และดีที่สุดเมื่อภายใน 60 นาที (Golden Hour) ผู้ป่วยจะได้รับยาละลายลิ่มเลือดทางหลอดเลือดเพื่อคืนการไหลเวียน ญาติอยู่ใกล้ชิดให้ข้อมูลและให้กำลังใจ

24–48 ชั่วโมง

หลังได้รับการรักษาเบื้องต้นผู้ป่วยจะถูกส่งไป ICU หรือหอผู้ป่วยโรคหลอดเลือดสมอง อย่างน้อย 24 ชม. ทีมแพทย์และเจ้าหน้าที่ เฝ้าติดตามอาการอย่างใกล้ชิด ปรับการรักษา รวมถึงเริ่มเคลื่อนไหวเบื้องต้น ญาติคอยให้กำลังใจและเรียนรู้การดูแล

48 ชั่วโมง – 2 สัปดาห์

ผู้ป่วยจะยังอยู่ในโรงพยาบาล หรือหอผู้ป่วยเฉพาะทาง Stroke Ward เพราะร่างกายยังเปราะบาง ต้องเฝ้าดูอาการซ้ำ เช่น อาจมีภาวะแทรกซ้อนซ้ำ (บวมสมอง เลือดออกซ้ำ) ทีมแพทย์ยังจัดยา ปรับยาละลายลิ่มเลือด ยาลดความดัน และเฝ้าดูความดัน-ชีพจรอย่างใกล้ชิด

2 สัปดาห์ขึ้นไป

เมื่ออาการพ้นวิกฤติ ผู้ป่วยจะถูกส่งต่อไปศูนย์ฟื้นฟูหรือศูนย์ดูแลผู้สูงอายุ เพื่อรับโปรแกรมกายภาพและกิจกรรมบำบัดเข้มข้น ทีมกายภาพบำบัด กิจกรรมบำบัด และแพทย์ฟื้นฟูร่วมวางแผนฟื้นฟู ส่วนญาติยังเป็นกำลังใจหลัก เพื่อให้ผู้ป่วยฟื้นตัวอย่างอบอุ่นและมั่นใจ

เมื่อไหร่ควรใช้บริการศูนย์ดูแลผู้ป่วยหลอดเลือดสมอง?

ช่วงเวลาที่เหมาะสมสำหรับการเข้ารับบริการที่ศูนย์ดูแลผู้ป่วยหลอดเลือดสมอง คือหลังจากที่ผู้ป่วยได้รับการรักษาและพ้นระยะวิกฤตจากโรงพยาบาลแล้ว โดยแพทย์อนุญาตให้กลับบ้านได้ แต่ผู้ป่วยยังต้องการการดูแลใกล้ชิดและการฟื้นฟูสมรรถภาพอย่างต่อเนื่อง ซึ่งการทำกายภาพบำบัดและประเมินการช่วยเหลือตัวเองในระยะนี้สำคัญมาก เพื่อให้ผู้ป่วยมีโอกาสฟื้นตัวได้เต็มศักยภาพ ลดภาวะแทรกซ้อนและช่วยให้ครอบครัวสบายใจว่าผู้ป่วยได้รับการดูแลด้วยความรู้และมาตรฐานวิชาชีพมากกว่าการดูแลตามลำพังที่บ้าน

การดูแลฟื้นฟูผู้ป่วยหลอดเลือดสมองช่วงระยะฟื้นตัว

ทำกายภาพบำบัด

กายภาพบำบัดเป็นสิ่งสำคัญสำหรับ ผู้ป่วยโรคหลอดเลือดสมอง เพราะช่วยฟื้นฟูความสามารถในการเคลื่อนไหว ลดอาการอ่อนแรง และป้องกันกล้ามเนื้อลีบ โดยนักกายภาพบำบัดอาชีพ ดังนี้:

ฝึกการทรงตัว การฝึกเดินกับราวจับ ร่วมกับใช้เข็มขัดพยุงช่วย
ฝึกขยับข้อต่อต่าง ๆ เช่น ไหล่ ข้อศอก เข่า ข้อมือ ข้อเท้า
ใช้อุปกรณ์ออกกำลังกายเบา ๆ เช่น ถุงทรายถ่วงน้ำหนัก สายยางยืดกายภาพ
ใช้อุปกรณ์ช่วยออกกำลังกาย เช่น จักรยาน

ดูแลเรื่องโภชนาการ

โภชนาการที่เหมาะสมช่วยให้ผู้ป่วยสโตรกฟื้นตัวเร็วขึ้น และลดโอกาสเกิดภาวะแทรกซ้อน ทีมโภชนาการของเรา จัดเมนูอาหารที่ช่วยควบคุมความดันโลหิต ลดโซเดียม และเพิ่มสารอาหารที่ช่วยบำรุงสมอง เช่น อาหารที่มีโอเมก้า 3 โปรตีนสูง และไฟเบอร์

ป้องกันภาวะแทรกซ้อน

หลังจากเกิด ภาวะหลอดเลือดสมองตีบหรือแตก ผู้ป่วยมีความเสี่ยงสูงต่อภาวะแทรกซ้อน เช่น ลิ่มเลือดอุดตัน แผลกดทับ และการติดเชื้อในปอด เราจึงให้การดูแลอย่างใกล้ชิด

เฝ้าระวังการติดเชื้อ และดูแลสุขอนามัยของผู้ป่วย
ปรับเปลี่ยนท่านอนทุก 2 ชั่วโมง ป้องกันแผลกดทับ
กระตุ้นการเคลื่อนไหว เพื่อลดความเสี่ยงของลิ่มเลือดอุดตัน

การดูแลผู้ป่วย Stroke ป้องกันแผลกดทับและภาวะแทรกซ้อน

ติดตามการรักษาอย่างใกล้ชิด

การติดตามอาการและการรักษาอย่างสม่ำเสมอ เป็นหัวใจสำคัญของการดูแลผู้ป่วย Stroke ทีมเจ้าหน้าที่ของเราช่วย ตรวจสอบสัญญาณชีพ วัดความดันโลหิต ดูแลเรื่องยา และพาผู้ป่วยไปพบแพทย์ตามนัด

ดูแลทางใจ (Psychological Care)

ผู้ป่วยโรคหลอดเลือดสมอง (Stroke) มักเผชิญกับความเปลี่ยนแปลงทางร่างกายที่ส่งผลโดยตรงต่อจิตใจ เช่น ภาวะซึมเศร้า ความวิตกกังวล ความรู้สึกโดดเดี่ยว หรือหมดกำลังใจ ศูนย์ดูแลผู้สูงอายุของเราจึงให้ความสำคัญกับการดูแลด้านจิตใจควบคู่ไปกับการรักษาทางการแพทย์ โดยมีนักจิตวิทยาและเจ้าหน้าที่ผู้เชี่ยวชาญ คอยให้คำปรึกษา รับฟังความรู้สึก และให้กำลังใจแก่ผู้ป่วยและครอบครัวอย่างสม่ำเสมอ เรามีกิจกรรมบำบัดที่ช่วยให้ผู้ป่วยรู้สึกผ่อนคลาย เช่น ดนตรีบำบัด ศิลปะบำบัด กิจกรรมสันทนาการต่างๆ ซึ่งช่วยลดความเครียด กระตุ้นการมีส่วนร่วม และเพิ่มความสุขในการใช้ชีวิตให้กับผู้ป่วยในทุกๆ วัน

ฟื้นฟูผู้ป่วยสโตรก ให้เคลื่อนไหวได้ และกลับมาใช้ชีวิตตามศักยภาพ

การดูแลผู้ป่วยหลอดเลือดสมองหรือสโตรก
ไม่ว่าจะอยู่ในช่วงฟื้นตัวระยะสั้นหรือการดูแลระยะยาว เรามีเป้าหมายเดียวกัน คือช่วยให้ผู้ป่วยได้รับการดูแลอย่างเหมาะสม ปลอดภัย และสามารถกลับมาใช้ชีวิตได้ใกล้เคียงปกติที่สุดครอบคลุมทั้งการทำกายภาพบำบัดเพื่อกระตุ้นและฟื้นฟูการเคลื่อนไหว เฝ้าระวังอาการผิดปกติและภาวะแทรกซ้อน เช่น ความดันโลหิตสูง แผลกดทับ หรือลิ่มเลือดอุดตัน จัดโภชนาการที่เหมาะสมต่อการฟื้นตัวและบำรุงสมอง ติดตามอาการอย่างต่อเนื่อง พาผู้ป่วยพบแพทย์เมื่อจำเป็น พร้อมช่วยเหลือกิจวัตรประจำวันและให้การดูแลที่อบอุ่นสม่ำเสมอ เพื่อให้ผู้ป่วยมีโอกาสฟื้นฟูร่างกายและกลับมาใช้ชีวิตได้ดีที่สุดเท่าที่จะสามารถทำได้

บริการดูแลผู้ป่วยหลอดเลือดสมองระยะสั้น พร้อมเฝ้าระวังอาการและกายภาพบำบัด

อีเมลหาเรา

[email protected]

โทรหาเรา

ประชาอุทิศ 45 : 080-816-0115
พระราม 5 - ปิ่นเกล้า : 080-816-5672
นวมินทร์ : 064-209-6159