การดูแลผู้ป่วยระยะสุดท้าย พร้อมคำแนะนำในการรับมือ

การรับมือกับวาระสุดท้ายของชีวิต คงเป็นอะไรที่ยากจะรับมือ และยาก … ที่จะทำใจ และสำหรับท่านใดที่มีญาติหรือคนที่คุณรักกำลังประสบกับการเป็นผู้ป่วยระยะสุดท้าย เราขอเป็นกำลังใจให้ทุกท่านฝ่าความโศกเศร้าในครั้งนี้ไปให้ได้ : )
บทความนี้ My Luck Nursing Home จะอยากจะพามาทำความเข้าใจ พร้อมให้สาระความรู้ในการเตรียมพร้อมรับมือ กับกรณีที่มี “ผู้ป่วยระยะสุดท้าย” … ไม่ว่าจะเป็นเรื่องของ อาการผู้ป่วยระยะสุดท้ายของชีวิต, การดูแลผู้ป่วยระยะสุดท้าย หรือการเตรียมใจ เราลองมาอ่านกันต่อได้เลย

ผู้ป่วยระยะสุดท้าย หมายถึงผู้ป่วยแบบใด? 

ผู้ป่วยระยะสุดท้าย เป็นผู้ป่วยที่ได้รับการวินิจฉัยทางการแพทย์แล้วว่า มีอาการเจ็บป่วยของโรคหรือภาวะที่เกิดขึ้น โดยไม่สามารถรักษาให้หายได้ เป็นการดำเนินเข้าสู่ช่วงสุดท้ายของชีวิต และโดยมากจะมีชีวิตอยู่ต่อได้อีกไม่นาน

โรคระยะสุดท้าย มีอะไรบ้าง ? 

โรคร้ายที่มักรักษาให้หายขาดได้ยากและเป็นอันตรายถึงชีวิต ที่พบได้และเป็นสาเหตุได้บ่อย ได้แก่

• โรคมะเร็ง ที่อยู่ในระยะลุกลาม
• โรคไต ระยะสุดท้าย
• โรคชรา
• โรคกล้ามเนื้ออ่อนแรง ALS
• โรคเซลล์ประสาทสั่งการเสื่อม
• ภาวะสมองเสื่อม
• ภาวะเส้นเลือดในสมองแตก

อาการผู้ป่วยระยะสุดท้ายของชีวิต มีอย่างไรบ้าง ?

• ผู้ป่วย จะเริ่มไม่ค่อยรู้สึกอยากอาหาร และไม่หิวน้ำ
• อาจสูญเสียประสาทสัมผัสต่าง ๆ เช่น การได้ยิน การมองเห็น รวมถึงอาจเริ่มส่งผลต่อการพูด
• มีอาการอ่อนแรงเป็นอย่างมาก จนเคลื่อนไหวได้น้อยลง และอยากนอนตลอดเวลา
• อาการภายนอกที่สังเกตได้ เช่น อาการกระสับกระส่าย, ผิวพรรณดูซีด, ปากแห้ง ตาแห้ง, เริ่มมีอาการหายใจติดขัดจนเสียงดัง, เริ่มไม่มีสติรู้ตัว
• การทำงานของอวัยวะต่าง ๆ เริ่มถดถอยลง จนอาจไม่สามารถทำงานต่อได้
• ผู้ป่วยบางราย อาจจากไปอย่างสงบ แต่ก็มีบางรายที่อาจเจ็บปวดทุรนทุรายจนแสดงอาการออกมา

การดูแลผู้ป่วยระยะสุดท้าย ญาติต้องทำอย่างไรบ้าง ?

การที่ญาติต้องแจ้งข่าวให้ตัวผู้ป่วยได้ทราบ หรือตัวผู้ป่วยเองจะต้องเป็นผู้แจ้งสถานการณ์ให้คนที่รักได้ทราบ คงเป็นเรื่องยากที่ต้องทำใจ แต่เพื่อที่จะได้เตรียมพร้อมและเตรียมใจ อย่างไร ท้ายที่สุดก็ควรต้องมีการพูดคุยกันระหว่างผู้ป่วยและญาติ เพื่อผลดีในระยะยาวกับทุกฝ่าย โดยสิ่งที่ญาติจะสามารถช่วยดูแลได้ ได้แก่

• การจัดเตรียมสถานที่เพื่อดูแลผู้ป่วยระยะสุดท้าย
• ดูแลแบบประคับประคอง ทั้งด้านร่างกายและจิตใจ เพื่อให้ทุกฝ่ายได้ใช้ชีวิตอย่างมีความสุข ภายในช่วงเวลาที่ยังอยู่ร่วมกัน
• ร่วมกันตัดสินใจทำความตกลงเรื่องแผนการดูแลล่วงหน้าไปด้วยกัน
• ให้ผู้ป่วยได้ทำตามความปรารถนาครั้งสุดท้าย
• เตรียมการล่วงหน้าให้พร้อม ก่อนผู้ป่วยจะถึงวาระสุดท้าย ไม่ว่าจะเป็น การจัดพิธีทางศาสนา, การจัดการกับความเศร้า, พินัยกรรม เพื่อไม่ให้เกิดปัญหาหลักจากผู้ป่วยได้ล่วงลับไปแล้ว

การดูแลผู้ป่วยระยะสุดท้ายที่บ้าน ต้องเตรียมตัวอย่างไร ?

หากญาติได้ทำการตกลงร่วมกับผู้ป่วยระยะสุดท้ายในการกลับไปรักษาตัวที่บ้านเรียบร้อยแล้ว สิ่งที่จะต้องเตรียมตัว มีดังนี้

• แจ้งแพทย์ผู้รักษา เพื่อให้แพทย์ช่วยวางแผนในการดูแล
• เตรียมความพร้อมในการดูแลผู้ป่วย ไม่ว่าจะเป็น
  • การเตรียมยาตามที่แพทย์สั่ง
  • การเตรียมอาหารที่เหมาะสมกับผู้ป่วย
  • การดูแลอาการต่าง ๆ
• เตรียมสภาพแวดล้อมในบ้าน เช่น ห้องนอน ควรจะมีพื้นที่ขนาดใหญ่พอที่จะวางเตียงนอน และที่จัดเก็บอุปกรณ์ หรือห้องน้ำ ก็ควรมีราวจับ (tie-in ไปบทความ
• เครื่องมือและอุปกรณ์สำหรับใช้ในการพยาบาล

หลังจากที่ผู้ป่วยระยะสุดท้ายและญาติได้ตกลงในการตัดสินใจจะกลับไปรักษาที่บ้านแล้ว
ควรแจ้งแพทย์ให้รับทราบด้วย เพื่อจะได้ร่วมกันวางแผนรักษา

มองหาศูนย์ดูแลผู้ป่วย หรือโรงพยาบาลดูแลผู้ป่วยระยะสุดท้าย

สำหรับท่านใดที่อาจจะไม่สะดวกในการเดินทางไปดูแลผู้ป่วยระยะสุดท้าย หรืออาจไม่ดีมีสถานที่เหมาะแก่การดูแลผู้ป่วยระยะสุดท้าย แนะนำให้ท่านลองพิจารณาศูนย์ดูแลผู้ป่วย หรือโรงพยาบาลดูแลผู้ป่วยระยะสุดท้าย เป็นอีกทางเลือก เพื่อที่จะได้ให้ผู้ป่วยอยู่ในการดูแลของบุคลากรทางการแพทย์ที่เชี่ยวชาญและมีประสบการณ์โดยตรง พร้อมทั้งช่วยลดความเครียดที่อาจเกิดขึ้นกับคนในครอบครัวในอีกทาง

ศูนย์ดูแลผู้ป่วย My Luck Nursing Home